Мүдделі емес тараптан түсініктеме

4 қыркүйекте сот қалыптасқан жағдайларға байланысты 21 жастағы жігітке шабуыл жасаған Алексейді тұтқынға алуға санкция берді.

Uralskcity.kz тілшісі оқиғаға байланысты туындаған сұрақтарымен заңгерге түсініктеме беруіне жүгінді:

- егер сотқа дейінгі тергеп-тексеру барысында зорлау фактісі анықталса (жәбірленушінің өзі растады, бірақ қорқыныш сезімінен полицияға арыз бермесе), тергеуші немесе прокурор өз бастамасы бойынша қылмыстық іс қозғауға құқылы ма?

- неге екі қылмыстық іс (біреуі – Алексей мен оның достарын ұрып – соғу фактісі бойынша, екіншісі-Игорь қаза болу фактісі бойынша) бір өндіріске біріктірілмейді? (Тараптар арасындағы жанжал ер адамдар қорғансыз әйелді қорлауға жол бермегендіктен туындаған)

Сарапшы бірінші сұраққа 120-баптың 1-бөлігі бойынша (зорлау /әрекет ету) істер жеке-жария айыптау санатына жататынын, бұл жәбірленушінің шағымы бойынша ғанақозғалатынын білдіреді. Әйел өзі зорлық-зомбылыққа әрекет жасау туралы арыз жазып, сонымен бірге процеске қатысушы ретінде қорғалуы туралы арыз беріп, соған сәйкес оған күзет беруге тиіс. Осылайша, сотқа дейінгі тергеу органы да, прокуратура да өз бастамасы бойынша зорлауға оқталу туралы іс бойынша іс жүргізуді ашуға құқылы емес.

Екі істі бір өндіріске біріктіру туралы мәселеге келетін болсақ, құқық қорғаушы атап өткендей, істер бойынша әртүрлі ипостастарда (жәбірленушілер мен айыпталушылар мен куәгерлер) өтіп жатқан бір тұлғалар бір ортақ іс бойынша өте алмайды. Демек, бұл істерді ажыратуда заңға қарсы ештеңе жоқ.

Егер жәбірленушіден зорлауға оқталғаны туралы арыз болса, онда ол екі істі бір өндіріске біріктіру үшін негіз болар еді. Бұл мәлімдеме жан – жақты, толық, объективтілікті қамтамасыз етуге мүмкіндік береді, содан кейін олар татуласады немесе жоқ – бұл басқа мәселе.

Дегенмен, тергеу жүргізу кезінде ер адамды қамауда ұстаудың қаншалықты дұрысқа жататындығымәселесі өзекті сұрақ болып отырғандықтан, біз оны да қою мүмкіндігін пайдаланбай қалмадық

- Айыпталатын бап (99-б.1-Б.) ауыр қылмыстар санатына жатады және бұл қамауға санкция беру үшін негіздің бірі. Сондай-ақ тергеудегі адамның жеке басы, тұрақты тұратын жерінің болуы немесе болмауы, тергеу барысына әсер етуі мүмкін бар жағдай ескеріледі.

Осылайша, біз тергеудің объективтілігіне күмән тудырған сұрақтарға жауап алдық.